แมงมุมสันโดษเมดิเตอร์เรเนียน
แมงมุมสันโดษเมดิเตอร์เรเนียน (Mediterranean recluse spider) หรือชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Loxosceles rufescens เป็นแมงมุมในสกุลแมงมุมสันโดษ (Loxosceles) ที่มาของชื่อมาจากลักษณะนิสัยสันโดษของมัน
ในสกุลแมงมุมสันโดษกว่าหนึ่งร้อยสายพันธุ์มีไม่กี่สายพันธุ์ที่ถูกขนส่งกระจายไปยังหลายๆส่วนของโลก แมงมุมสันโดษเมดิเตอร์เรเนียนมีที่มาดั้งเดิมในประเทศแถบทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ต่อมาพบการแพร่พันธุ์ไปยังประเทศอื่นผ่านกิจกรรมของมนุษย์ พบการโผล่ครั้งแรกในประเทศอื่นๆได้แก่ อิหร่าน มาดากัสกา อินเดีย ญี่ปุ่น จีน ใต้หวัน เกาหลีใต้ ออสเตรเลีย รัซเซีย เกาะฮาวาย เม็กซิโก และหลายรัฐในอเมริกา เป็นต้น จนถือได้ว่ากระจายตัวทั่วโลก (Cosmopolitan distribution)
ภาพแมงมุมสันโดษเมดิเตอร์เรเนียนติดบนกับดักกาว ตัวเล็กๆข้างๆคือแมลงสาบ Supella longipalpa
ลักษณะ
ลักษณะของแมงมุมสันโดษเมดิเตอร์เรเนียน มี 6 ตา(จุดละ 2 ตา) 8 ขา มีสีเหลืองน้้ำตาล และอาจจะถูกเข้าใจผิดกับแมงมุมสันโดษสีน้ำตาล(Brown recluse spider หรือ Loxosceles reclusa) เนื่องจากมีจากมีขนาด รูปร่างและสีคล้ายกัน
ภาพบน (a) แมงมุมสันโดษสีน้ำตาลเพศผู้
ภาพล่าง (b) แมงมุมสันโดษเมดิเตอร์เรเนียนเพศผู้
ภาพบน (a) แมงมุมสันโดษสีน้ำตาลเพศผู้
ภาพล่าง (b) แมงมุมสันโดษเมดิเตอร์เรเนียนเพศผู้
ภาพบน (a) แมงมุมสันโดษสีน้ำตาลเพศผู้
ภาพล่าง (b) แมงมุมสันโดษเมดิเตอร์เรเนียนเพศผู้
ภาพจาก entsoc.org
ภาพซ้าย (1) แมงมุมสันโดษเมดิเตอร์เรเนียนเพศผู้ ภาพขวา (2) แมงมุมสันโดษเมดิเตอร์เรเนียนเพศเมีย
ผลจากการโดนกัด
กรณีศึกษาจากวารสาร Cutaneous and Ocular Toxicology หญิงวัย 69 ปี ตื่นขึ้นมาด้วยอาการแดงบวมที่ตาซ้ายด้านบน เธอสังเกตเห็นพบแมงมุมตายอยู่บนที่นอนของเธอ ผลการตรวจดวงตาเผยให้เห็นลักษณะบวมแดงอย่างรุนแรงและมีเซลล์ตายบริเวณเปลือกตาด้านบน ด้วยการรักษาด้วยคอร์ติโคสเตียรอยด์และยาปฏิชีวนะอย่างเป็นระบบและไม่ต้องผ่าตัด หนึ่งสัปดาห์ต่อมาเปลือกตาด้านบนทั้งหมดปกคลุมไปด้วยผิวหนังตายแห้งสีดำ(black eschar) แต่ลดลงเมื่อเวลาผ่านไป มันหลุดลอกทั้งหมดภายใน 8 สัปดาห์ แผลหายโดยปราศจากแผลเป็น แมงมุมผู้ก่อเหตุถูกระบุว่าเป็น Loxosceles rufescens หรือ แมงมุมสันโดษเมดิเตอร์เรเนียน
กรณีศึกษาจากวารสาร Journal of Venomous Animals and Toxins หญิงชาวตุรกีวัย 25 ปี นั่งอยู่ใกล้กับออฟฟิตของเธอ เธอรู้สึกปวดเหมือนยุงกัดด้านในเท้าด้านซ้ายของเธอ แต่เธอคิดว่าไม่ได้สำคัญอะไร 2 ชั่วโมงต่อมาเธอสังเกตเห็นจุดผื่นแดงเล็กๆบริเวณเท้าซ้ายและรู้สึกปวดเล็กน้อย เธอจึงไปโรงพยาบาล เธอได้รับการศึกษาด้วยยาแก้แพ้ ยาแก้ปวด และยาปฏิชีวนะ 1 วันต่อมาอาการปวดรุนแรงเริ่มต้น ผื่นแดงขยายตัว เธอจึงไปโรงพยาบาลอีกครั้ง ได้รับครีมยาแก้แพ้ 2 วันต่อมือเธอรู้สึกปวดเพิ่มขึ้น ผื่นแดงขยายตัว เท้าซ้ายบวม วันที่ 10 หลังจากถูกกัดเกิดเป็นแผลและมีเนื้อตาย เธอปวดจนเดินหรือยืนไม่ได้ เธอได้รับการศัลยกรรมซ่อมแซมแผล 2 สัปดาห์ต่อมาบาดแผลดีขึ้นอาการปวดลดลง 6 เดือนหลังจากถูกกัดบาดแผลหายสมบูรณ์โดยทิ้งรอยแผลเป็นไว้
(ดูรูปคลิ๊กที่นี่ ไม่เอามาลงเพราะแผลน่าเกลียด)
นักวิจัยคณะวิทยาศาสตร์ จุฬาฯ ยืนยันการค้นพบแมงมุมสันโดษเมดิเตอร์เรเนียนครั้งแรกในประเทศไทย จากถ้ำในพื้นที่โครงการ อพ.สธ. อำเภอไทรโยค จังหวัดกาญจนบุรี รายละเอียดรอฟังแถลงข่าวจากจุฬาฯ วันที่ 20 มกราคม เวลา 10:00 น. ที่ห้องประชุม 217 ตึกเคมี 2 คณะวิทยาศาสตร์
อัตเดตข้อมูลจากทางจุฬาฯ
ทีมนักวิจัยนำโดยนิสิตปริญญาเอก นายนรินทร์ ชมภูพวง ค้นพบแมงมุมชนิดนี้ จากถ้ำในจังหวัดกาญจนบุรี พบเพียงถ้ำเดียวและไม่พบจากบริเวณ 5 ถ้ำที่อยู่รอบๆ คาดว่ามีอยู่มากกว่า 500 ตัว โดยส่วนใหญ่อยู่บริเวณในถ้ำ ไม่ค่อยออกมาข้างนอก ชอบอยู่ตามใต้หิน ผนังถ้้ำ ถือเป็นการค้นพบครั้งแรกในประเทศในไทย คาดว่ามีที่มาจากประเทศญี่ปุ่น ตั้งแต่สมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 เนื่องจากที่ตั้งของถ้้ำอยู่ใกล้สถานที่ก่อสร้างเส้นทางรถไฟสายมรณะ อาจจะติดมากับสัมภาระ อาวุธยุทธปกรณ์ อย่างไรก็ตามทีมวิจัยจะสำรวจเพิ่มเติมตามแนวทางรถไฟและจะตรวจสอบ DNA ว่ามีเชื้อสายมาจากทางญี่ปุ่นหรือไม่ต่อไป
ข้อมูลจาก
- ncbi.nlm.nih.gov
- Greene et al. 2009
- researchgate.net
- tandfonline.com
- Yigit et al. 2008
- uark.edu
- ohioline.osu.edu (สันโดษสีน้ำตาล)(ลิงค์เสีย)
- ผศ.ดร. เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ Facebook
ติดตามข่าวสารสาระจากเพจ https://www.facebook.com/punpunsara/
คลิปสัมภาษณ์ทีมวิจัยในรายการเจาะข่าวเด่น
Punpunsara.com - ปันปันสาระ 